شرکت نفتی بریتیش پترولیوم پیش‌بینی کرده است که در آینده تقاضا برای سوخت فسیلی کاهش خواهد یافت. این خبر بد جدیدی برای بازار نفت است.
در گرماگرم نگرانی‌هایی که درمورد بهبود تقاضای نفت در ارتباط به همه‌گیری کووید-۱۹وجود دارد، آمارهای اخیر بریتیش پترولیوم در مورد افق سوخت در سطح جهانی به بدبینی‌هایی که در بازار نفت وجود دارد دامن می‌زند.
شرکت بریتیش پترولیوم همه‌ساله روند‌های آتی سوخت را به عنوان بخشی از طرح‌های سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی‌هایش ارزیابی می‌کند. امسال بریتیش پترولیوم پیش‌بینی کرد که میزان تقاضا در مقایسه با سال ۲۰۱۹ کاهش خواهد یافت. بر أساس این ارزیابی‌ها تقاضا برای سوخت فسیلی در این دهه به اوج خود خواهد رسید (به معنای آن که تقاضا دیگر افزایش نخواهد یافت) و سپس تا ۲۰۵۰ رو به کاهش خواهد گذاشت.
عامل موثر در این روند همه‌گیری کووید-۱۹ و پیامد اقتصادی آن عمدتا بر اقتصاد‌های نوپا (نوظهور) است که مرکز افزایش تقاضا هستند. نظر بریتیش پترولیوم این است که تجربه کووید-۱۹ موید تغییراتی پایدار در رفتار اجتماعی است که بر میزان تقاضا اثر می‌گذارد (نمونه آن تمایل فزاینده مردم به کار از خانه است که از میزان استفاده از وسائل نقلیه را کاسته است). این تغییر، افزون بر روند فزاینده پرهیز از سوخت فسیلی به هدف کاهش گاز کربن است.
زمان اوج تقاضا (برای سوخت فسیلی) و افت آن پیامد‌هایی بر راهبردهای سرمایه‌گذاری و أمور مالی بریتیش پترولیوم خواهد داشت. ماه گذشته این شرکت طرح‌های بلندپروازانه‌ای را برای ایجاد تنوع در سرمایه‌گذاری‌های معمولش در بخش سوخت فسیلی در ده سال آینده اعلام کرد. بخشی از این طرح افزایش سرمایه‌گذاری بر فناوری‌هایی با تولید حداقل کربن مثل تولید انرژی از باد و خورشید است. هدف بریتیش پترولیوم کاهش مجموع میزان تولید نفت و گاز تا چهل درصد تا سال ۲۰۳۰ است.
پیش‌بینی کاهش تقاضا برای نفت همچنین بهای آن را در بازار‌های جهانی تحت فشار قرار خواهد داد. از آغاز ماه سپتامبر بهای نفت خام «برنت» و «وست تگزاس اینترمیدیت» سیر نزولی طی کرده است. از اول تا ۱۴سپتامبر نفت برنت و وست تگزاس اینترمیدیت به ترتیب از بشکه‌ای ۴۵.۵۸ دلار به ۳۹.۹۷ دلار، و از ۴۲.۷۶ به ۳۷.۲۵ دلار افت کرده است.
سه حالت برای افزایش تقاضا از دید بریتیش پترولیوم
شرکت بریتیش پترولیوم سه احتمال برای افزایش تقاضا درنظر گرفته است: گذار سریع، دستیابی به میزان صفر در تولید گاز کربن و ادامه کار طبق معمول – با فرض این که عوامل مختلفی که بر تقاضای نفت اثر می‌گذارند مثل سیاست‌های دولت‌ها، سلیقه‌های اجتماعی و ایجاد فناوری‌های جدید در آن دخالت خواهند داشت.
در مرکز سناریوی «ادامه کار طبق معمول» بریتیش پترولیوم که فرض را بر این قرار می‌دهد که سیاست دولت و عوامل فناوری به شکل کنونی خود باقی می‌مانند، تقاضا برای سوخت مایع (نفت، سوخت بیولوژیک و دیگر أنواع سوخت مایع) بیش و کم حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز برای ۲۰ سال آینده، و سپس افت آن به ۹۵ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۵۰ پیش بینی شده است. اوج تقاضا (که از آن فراتر نمی‌رود) در ارتباط با همه‌گیری کووید-۱۹ زودتر از انتظارات گذشته تعیین شده است. بریتیش پترولیوم در این سناریو به طور اخص انتظار دارد کووید-۱۹ تا سال ۲۰۲۵ به میزان سه میلیون، و تا سال ۲۰۵۰ تا دو میلیون بشکه در روز از میزان تقاضای نفت خام در بازار بین‌المللی بکاهد.
دو احتمال دیگر که فرض را بر سیاست تهاجمی‌تر و خلاقیت‌های نوین فناوری برای کاهش گاز کربن مرتبط با سوخت فسیلی گذاشته، حاکی از آن است که تقاضا برای سوخت مایع هرگز به سطح پیش از همه‌گیری کووید-۱۹ نخواهد رسید و از سال ۲۰۵۰ هم به شدت سیر نزولی خواهد پیمود. در این سناریوها تقاضا برای سوخت فسیلی در واقع در سال ۲۰۱۹ به اوج خود رسید. این دو سناریو پیامد سخت‌تری از همه‌گیری کووید-۱۹ را به ویژه با یک افت پنج میلیون بشکه‌ای نفت در روز تا سال ۲۰۲۵ پیش‌بینی می‌کنند.
در مجموع، این سه سناریو نمایانگر آن است که تقاضا برای سوخت فسیلی با چالش‌های فزاینده‌ای که برای تولید سوخت مولد گاز کربن کمتر مثل انرژی باد و خورشید وجود دارد، روبه‌رو خواهد بود. بریتیش پترولیوم معتقد است که انرژی پایدار سریع‌ترین رشد را در تولید انرژی در ۳۰ سال آینده خواهد داشت. در واقع، این شرکت معتقد است که کووید-۱۹ می‌تواند گذار منابع سوختی را به عنوان تلاش برای احیای اقتصاد تسریع کند.
بحث بر سر اوج تقاضا
تعیین زمان به اوج رسیدن تقاضا موضوع بحث تحلیلگران است. تحلیلگران بیشتر و بیشتر خاطرنشان کرده‌اند که اوج تقاضا با همه‌گیری کووید-۱۹ که موجب تشدید روند نزولی مصرف سوخت فسیلی شده، نزدیک‌تر شده است. با وجود این، برخی با مخالفت با این نظریه می‌گویند در سال‌هایی که در پیش رو است، تقاضا پیش از آن که وارد یک شاخص متوالی و ثابت بشود، بار دیگر رو به افزایش خواهد گذاشت.
پیش‌بینی‌های بریتیش پترولیوم به عنوان یک شرکت معظم نفتی به این نظریه اعتبار بیشتری می‌بخشد. شرکت «رویال داچ شل» نیر اشاره کرده که اوج تقاضا برای نفت گذشته و ممکن هرگز به جای اول خود باز نگردد، اما این شرکت این نظریه را رسما اعلام نکرده است.
افق رسیدن به نقطه اوج تقاضا پیامدهای بسیار مهمی بر راهبردها و بازگشت سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌های نفت و گاز خواهد داشت. در حالی که شرکت‌هایی مثل بریتیش پترولیوم و شرکت نفت دانمارکی «اورستد» در حال تغییر راهبردهایشان برای سرمایه‌گذاری روی منابع دیگر انرژی هستند، شرکت‌های عمده آمریکایی مثل اکسون همچنان به سرمایه‌گذاری‌های کلان روی پروژه‌های سوخت فسیلی ادامه می‌دهند. در واقع، به نظر می‌رسد اگر تقاضا و بهای سوخت فسیلی احیاء نشود، خودداری از ایجاد گونا‌گونی در تولید دیگر منابع انرژی خطرناک‌تر است.
